Trần Lưu Hậu (1928-2020) là một trong những nhân vật quan trọng trong nghệ thuật hiện đại Việt Nam, cuộc đời và sự nghiệp của ông trải dài qua nhiều giai đoạn lịch sử quan trọng của đất
nước. Sinh ra tại tỉnh Ninh Bình, Hậu bắt đầu hành trình nghệ thuật trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập của Việt Nam, tham gia Cách mạng Tháng Tám năm 1945 khi mới 17 tuổi.

Hậu bắt đầu học tập nghệ thuật chính quy vào năm 1950 tại Trường Mỹ thuật Việt Bắc, dưới sự hướng dẫn của họa sĩ Tô Ngọc Vân. "Khóa Kháng chiến" này đã ảnh hưởng sâu sắc đến phong cách ban đầu của ông, kết hợp các chủ đề yêu nước với biểu đạt cá nhân ngày càng phát triển.

Hậu là một trong "bộ tứ" của các họa sĩ từ Khóa Kháng chiến này, cùng với Lưu Công Nhân, Lê Huy Hòa và Nguyễn Trọng Kiệm. Những nghệ sĩ này, thường được gọi là "Nhân - Hòa - Hậu -
Kiệm," đã đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nghệ thuật hiện đại Việt Nam.

Sau khi học tập tại Viện Mỹ thuật Surikov ở Moskva (1955-1962), Hậu trở về Việt Nam và bắt đầu sự nghiệp giảng dạy 26 năm tại Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Là một nhà giáo, ông
đã đào tạo một thế hệ nghệ sĩ sau này trở thành những nhân vật quan trọng trong nghệ thuật Việt Nam, bao gồm Chu Hùng Sơn, Lương Xuân Đoàn, Phạm An Hải, Lê An Văn, Thanh Chương và
Đặng Xuân Hòa. Những học trò xuất sắc này đã phát triển trên nền tảng nghệ thuật của Hậu, góp phần vào sự phát triển của nghệ thuật hiện đại Việt Nam thông qua các tác phẩm được công nhận và vai trò ảnh hưởng của họ trong cộng đồng nghệ thuật.

Sự phát triển nghệ thuật của Hậu có thể được chia thành các giai đoạn rõ rệt. Các tác phẩm đầu của ông, chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa hiện thực xã hội, tập trung vào chủ đề kháng chiến và
cuộc sống hàng ngày. Từ những năm 1980, ông chuyển sang phong cách biểu đạt hơn, và đến những năm 1990-2000, tác phẩm của ông ngày càng trừu tượng, thể hiện sự chuyển dịch dần dần sang trừu tượng trong những năm cuối đời. Chủ đề của ông phát triển cùng với trải nghiệm cuộc sống: các tác phẩm đầu phản ánh bối cảnh chính trị-xã hội của Việt Nam, trong khi các tác phẩm sau khám phá phong cảnh, tĩnh vật và các chủ thể hình tượng, đặc biệt là hình tượng phụ nữ.

Thời gian ở Moskva đã giúp ông tiếp xúc với nhiều trào lưu nghệ thuật quốc tế, bao gồm hậu ấn tượng, chủ nghĩa Fauve và các hình thức ban đầu của chủ nghĩa biểu hiện trừu tượng. Những ảnh hưởng này đã định hình đáng kể tầm nhìn nghệ thuật của ông, tác động đến cách sử dụng màu sắc, hình dáng và trừu tượng, định hình đóng góp độc đáo của ông cho nghệ thuật hiện đại Việt Nam. Phong cách của Hậu đặc trưng bởi màu sắc rực rỡ, nét vẽ năng động và sự chuyển dịch dần dần sang trừu tượng. Ông làm việc với nhiều chất liệu khác nhau, bao gồm sơn dầu, acrylic, lụa và bột màu. Các tác phẩm sau này của ông thường mô tả phong cảnh và nhân vật, kết hợp chủ đề Việt Nam với kỹ thuật hiện đại.

Trần Lưu Hậu đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối nghệ thuật truyền thống và đương đại Việt Nam. Ông tiếp tục sáng tác gần 200 tác phẩm mỗi năm trong những năm cuối đời. Di sản của Hậu không chỉ nằm ở khối lượng tác phẩm đồ sộ mà còn ở ảnh hưởng của ông đối với các thế hệ nghệ sĩ Việt Nam sau này, khuyến khích họ tìm ra tiếng nói độc đáo của mình trong bối
cảnh nghệ thuật luôn thay đổi.